40/ Nghệ thuật cho và nhận

Trên đường đi, hai người bạn thân bắt gặp một đôi ủng rách nằm giữa đường. Họ cho rằng, đó là đôi ủng cũ, không thể dùng được nữa của một nông dân nghèo, đang làm việc ở thửa ruộng xa trong cánh đồng này. Trời đã ngả về chiều, hai người bạn nghĩ, có lẽ người nông dân này cũng chuẩn bị kết thúc ngày làm việc đầy vất vả và cố gắng của mình.

Người bạn nghệ sỹ quay sang nói với người bạn làm công tác nghiên cứu khoa học rằng: “Tôi chuẩn bị nhận vai mới, tôi muốn quan sát thái độ của người nông dân khi mất đôi ủng rách sẽ như thế nào? Chúng ta hãy giấu đôi ủng này rồi trốn vào đâu đó, xem phản ứng của ông nông dân này ra sao?”. Người bạn nghiên cứu khoa học phản đối: “Đừng đưa con người ta vào tình thế giả định khi mà chính chúng ta cũng không muốn mình là vật thí nghiệm như thế. Đôi ủng dù có rách, cũng là tài sản mà người nông dân phải lao động mới có tiền mua nó, vì thế, đừng mang nỗi cực nhọc của người khác ra để làm trò tiêu khiển cho mình”.

“Vậy bao giờ tôi mới cảm và hiểu để biểu đạt được thái độ khó chịu của người nông dân khi mất đồ đây?”, anh bạn nghệ sỹ phân trần. Nghe vậy, anh bạn nghiên cứu khoa học hiến kế, hãy chứng kiến một thái độ mâu thuẫn với giận dữ, khó chịu vì mất đồ là vui sướng, bất ngờ khi thấy một vật “từ trên trời rơi xuống” nhé. Làm cách nào? Người bạn làm khoa học bảo: Tôi để tiền vào đôi ủng, số tiền để người nông dân này mua được 2-3 đôi ủng tốt để đi làm đồng, xem phản ứng ra sao nhé.

Chẳng mấy chốc, người nông dân xong việc và lên bờ lấy đôi ủng đi về nhà. Cầm đôi ủng lên, người nông dân thấy có tiền. Mặt ông ta rạng ngời, bất ngờ và ngó xung quanh. Không thấy ai, ông càng ngạc nhiên hơn khi nhìn thấy tiền nữa trong chiếc ủng thứ hai. Ông chăm chú nhìn đồng tiền, lật hai mặt đồng tiền qua lại và ngắm nhìn thật kỹ. Sau đó, trên khuôn mặt người nông dân này thoáng chút sợ sệt. Ông ta lẩm bẩm trong miệng điều gì đó như thể, hay là có người đưa mình vào bẫy.

Ông nông dân bỏ tiền ra khỏi đôi ủng, rồi tự hỏi: “Tiền ơi, mày ở đâu ra thế này? Mày là may mắn hay là rủi ro đến với ta đây?” Và đôi ủng mới, cần thiết thật nhưng nó là cái bẫy thì giá của đôi ủng đắt quá, bởi nó được tính bằng nhân cách và phẩm giá của con người, chứ tiền thì quá nhỏ nhoi. Ông nông dân quỳ xuống rất lâu, tay cầm số tiền. Với cảm xúc tràn ngập trong lòng, người nông dân ngước mặt lên trời và đọc to lời cảm tạ chân thành của mình. Ông bày tỏ sự cảm tạ đối với bàn tay vô hình nhưng hào phóng đã đem lại một món quà đúng lúc cứu giúp gia đình ông khỏi cảnh túng quẫn, người vợ bệnh tật không ai chăm sóc và đàn con đang thiếu ăn.

Người nghệ sỹ lặng người đi vì xúc động, nước mắt giàn giụa. Lúc ấy, người bạn là nhà khoa học mới lên tiếng: “Bây giờ bạn có cảm thấy vui hơn lúc trước nếu như bạn đem ông ta ra làm trò đùa không?”. Người nghệ sỹ trả lời: “Bạn đã dạy cho tôi một bài học mà tôi sẽ không bao giờ quên. Đến bây giờ tôi mới hiểu được ý nghĩa thật sự của câu nói mà trước đây mình vẫn nghe: “Cho đi là hạnh phúc hơn nhận về”.

sưu tầm